جنس ظروف شیشه ای آزمایشگاهی (نام شیشه ها + توضیحات)

حتماً شما نیز توجه کردید که غالباً ظروف آزمایشگاهی از جنس شیشه هستند. اما شاید این سؤال برایتان پیش‌آمده باشد که جنس ظروف شیشه ای آزمایشگاهی از چیست؟ آیا همه آنها از یک نوع شیشه ساخته شدند؟

در این مقاله به توضیح انواع آنها می پردازیم.

1- شیشه بوروسیلیکات

رایج‌ترین ماده‌ای که برای ساخت ظروف آزمایشگاه استفاده می‌شود، بوروسیلیکات است. زیرا علاوه بر اینکه شفاف می‌باشد قادر به تحمل دماهای خیلی بالا نیز هستند.

کاربرد این شیشه‌ها از لوازم خوراک‌پزی تا آزمایشگاه و حتی تجهیزات پزشکی است.

✔ کلاس بندی شیشه آلات آزمایشگاهی

تفاوت پیرکس با بوروسیلیکات چیست؟

نام تجاری پیرکس را حتماً تابه‌حال شنیدید. این شیشه‌ها ترکیبی از بوروسیلیکات می‌باشند که قابلیت تحمل دماهای بالا را دارند.

اگر بخواهیم ظروف پیرکس را با ظروف شیشه ای مقایسه کنیم باید بگوییم که پیرکس‌ها در برابر مواد شیمیایی، شوک و همچنین انبساط حرارتی، اسیدها، محلول‌های نمک، هالوژن‌ها و حلال‌های آلی مقاوم هستند.

خوب است بدانید بشر، ارلن و لوله آزمایش که غالبا تحت حرارت مستقیم قرار می‌گیرند اگر در برابر گرمای زیاد مقاوم نباشند مشکلات بسیاری پیش می‌آید.

پیرکس® می‌توانند از دمای -192 تا +500 درجه سانتیگراد را تحمل کنند.

نکته: در انتخاب ظروف برای استفاده از اسید هیدروفلوریک، اسید فسفریک غلیظ گرم و محلول‌های قوی قلیایی باید دقت کرد زیرا می‌توانند باعث خوردگی شیشه گردند.

2- سودا لایم (soda-lime)

غالباً جنس ظروف آزمایشگاهی شیشه ای از شیشه سودا لایم یا آهک سوددار ساخته شدند که از ترکیبات آن میتوان اکسید سیلیسیوم، اکسید کلسیم و اکسید سدیم را نام برد. علت استفاده از این شیشه آن است که علاوه بر مقرون‌به‌صرفه بودن و پایداری شیمیایی، قابلیت استریل شدن نیز دارند. همچنین این شیشه‌ها قابل‌بازیافت نیز هستند.

✔ آشنایی با انواع ظروف آزمایشگاهی (25 ظرف آزمایشگاه!)

معایب شیشه سودا لایم

• این شیشه‌ها نسبت به برورسیلیکات‌ها مقاومت کمتری دارند زیرا دی اکسید سیلیکون آنها کمتر است.
• مقاومت هیدرولیتی متوسطی دارند.
• غالباً شکننده هستند.
• نقطه ذوب پایینی دارند.
• مقاومت کمی در برابر شوک حرارتی دارند.

✔ تاثیر کیفیت ظروف بر نتایج آزمایش ✔تشخیص ظروف تقلبی

کاربرد شیشه سودا لایم

از سودالایم‌ها بیشتر برای ساخت ظروف پتری دیش، مخازن کروماتوگرافی (TLC)، ظروف نگهداری پودرهای خشک و کاربردهای عمومی استفاده می‌شود زیرا نباید در معرض حرارت بالا و مستقیم قرار بگیرند. البته جهت کاهش هزینه‌ها برای پیپت، مزور و فلاسک‌های حجمی نیز می‌توان از این شیشه‌ها استفاده کرد.

3- شیشه کوارتز (Quartz)

ظروفی که از کوارتز ساخته شدند برای اندازه‌گیری حجم، نگهداری و ذخیره نمونه‌ها یا مواد شیمیایی، آزمایش‌های اسپکتروفتومتری، تقطیر و کروماتوگرافی کاربرد دارند.

شیشه کوارتز یا همان شیشه سیلیس، مقاومت حرارتی خوب و ضریب انبساط حرارتی کمی دارد.

این شیشه‌ها به علت مقاوم‌بودن در برابر دمای زیاد و همچنین مقاومت در برابر اسیدها و خوردگی برای ساخت بشرها، لوله‌های آزمایش، کوت‌های اسپکتروفتومتری و… به کار می‌روند.

از طرفی به دلیل اینکه کوارتز یکی از واکنش‌ناپذیرترین مواد برای ساخت ظروف شیشه‌ای آزمایشگاهی است پس می‌توان آزمایش‌های شیمی و بیوشیمیایی حساس را با خیال راحت انجام داد.

این شیشه‌ها، می‌توانند طیف وسیعی از طول‌موج‌های نور را عبور دهند از این رو جهت انجام آزمایش‌هایی در طول‌موج محدوده مادون‌قرمز یا ماورا بنفش کاربرد دارند.

نکته: ظروف آزمایشگاهی از جنس کوارتز قیمت بسیار بالایی نسبت به سایر ظروف دارند.

✔ نحوه شستشوی ظروف آزمایشگاهی {از ظروف نو تا ظروف شیمی آلی}

4- شیشه های اکتینیک

ظروف آزمایشگاهی که رنگ آنها کهربایی یا قهوه‌ای تیره است از اکتنیک تهیه شدند و شیشه‌های امبر نام دارند. کاربرد آنها برای جلوگیری از تغییر ترکیبات شیمیایی حساس به نور توسط اشعه مادون‌قرمز، نور مرئی و اشعه ماورا بنفش مانند محلول لوگل، درابکین و… است.

5- شیشه های سیلانیزه (Silanized Glass)

شیشه‌های سیلانیزه یا سیلیکونیزه معمولاً هنگام کار با نمونه‌های حساس مانند مواد ژنتیکی، پروتئین‌ها و یا کشت سلولی استفاده می‌شوند. این شیشه‌ها درون خود پوششی آبگریز برای عدم چسبندگی مواد آلی دارند.

6- شیشه متخلخل

همانطور که از نام شیشه متخلخل مشخص است گازها و مایعات می توانند از میان آن عبور کنند. از این رو برای فیلتراسیون در آزمایشگاه کاربرد دارند.